Urlop rodzicielski to urlop udzielany Tobie, jako pracownikowi, w celu sprawowania opieki nad dzieckiem. Przysługuje on w wymiarze:
- 41 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka
- 42 tygodni przy ciąży mnogiej.
Jeśli, jako rodzic, posiadasz zaświadczenie lekarskie “Za życiem” potwierdzające u Twojego dziecka ciężkie i nieodwracalne upośledzenie bądź nieuleczalną chorobę zagrażającą jego życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, limity są nieco wyższe i wynoszą:
- 65 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka
- 67 tygodni przy ciąży mnogiej.
Powyższe wymiary przysługują łącznie obojgu rodzicom, przy czym 9 tygodni z tej puli przysługuje każdemu z rodziców i jest ono niezbywalne. Jeśli nie zostanie wykorzystane w odpowiednim czasie, przepadnie. Oznacza to, że jedno z rodziców może wykorzystać maksymalnie 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego.
Z urlopu rodzicielskiego rodzice mogą korzystać jednocześnie, ważne aby wspólnie nie przekroczyli limitów, które wskazałam powyżej. Dla urlopu rodzicielskiego ojca dziecka – pracownika, nie ma znaczenia, czy matka dziecka w dniu porodu była ubezpieczona oraz czy wykorzystała wcześniej urlop macierzyński. Obecnie ojciec dziecka może korzystać z urlopu rodzicielskiego już od pierwszego dnia narodzin dziecka. Matka w tym czasie może przebywać np. na urlopie macierzyńskim, jeśli jej przysługuje.
Urlop jednorazowo lub w 5 częściach
Urlop rodzicielski udzielany jest jednorazowo lub w maksymalnie 5 częściach, niezależnie od ich długości. Liczbę części ustala się na podstawie liczby złożonych przez Ciebie wniosków o udzielenie urlopu. Jeśli nie chcesz, aby urlop Ci przepadł, musisz go wykorzystać najpóźniej do końca roku kalendarzowego, w którym Twoje dziecko kończy 6 lat.
Wniosek o urlop rodzicielski
Urlop zostanie Ci udzielony tylko na Twój wniosek, złożony w formie papierowej lub elektronicznie, np. wysłany e-mailowo, w terminie nie krótszym niż na 21 dni przed planowanym rozpoczęciem tego urlopu. Taki wniosek jest dla pracodawcy wiążący tylko wtedy, gdy zachowasz powyższy termin.
Zgodnie z § 14 Rozporządzenia [1] we wniosku wskazujesz:
- swoje imię i nazwisko jako pracownika – rodzica
- okres dotychczas wykorzystanego urlopu rodzicielskiego oraz liczby wykorzystanych części urlopu rodzicielskiego
- okres, na który ma być udzielony urlop rodzicielski lub jego część.
Do wniosku dołącz:
- odpis skrócony aktu urodzenia dziecka (dzieci) lub zagraniczny dokument potwierdzający urodzenie dziecka (dzieci), wydany przez uprawniony organ dokonujący rejestracji urodzenia w danym kraju, albo kopie tych dokumentów
- swoje oświadczenie o braku zamiaru korzystania z urlopu rodzicielskiego przez drugiego z rodziców dziecka przez okres wskazany we wniosku albo o okresie, w którym drugi z rodziców dziecka zamierza korzystać z urlopu rodzicielskiego
- kopię zaświadczenia “Za życiem” jeśli takowe posiadasz.
Rezygnacja z części urlopu rodzicielskiego
Jeśli w trakcie trwania urlopu dojdziesz do wniosku, że chcesz wrócić do pracy, możesz złożyć wniosek swojemu pracodawcy i jeśli ten wyrazi na to zgodę, pozostałą część urlopu wykorzystasz w innym terminie. We wniosku wskazujesz podstawowe dane, takie jak swoje imię i nazwisko, dane pracodawcy i datę powrotu do pracy. UWAGA! przepisy wyraźnie wskazują na konieczność zdobycia zgody pracodawcy na przerwanie urlopu rodzicielskiego i powrót do pracy.
Łączenie urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy, który tego urlopu udzielił
Jeśli dojdziesz do wniosku, że będąc na urlopie rodzicielskim, chcesz jednocześnie pracować u tego samego pracodawcy, który Ci tego urlopu udzielił, możesz wykonywać swoją dotychczasową pracę na max ½ etatu. Pozostała połowa etatu będzie przeznaczona na urlop rodzicielski.
Wydłużenie urlopu
Konsekwencją łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy, który Ci tego urlopu udzielił jest wydłużenie tego urlopu.
Wydłużenie to jest proporcjonalne do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez Ciebie w trakcie korzystania z urlopu lub jego części, ale nie dłużej niż do:
- 82 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka
- 86 tygodni przy porodzie mnogim.
Jeśli posiadasz natomiast zaświadczenie “Za życiem” nie dłużej niż do:
- 130 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka
- 134 tygodni przy porodzie mnogim.
O ile wydłuża się urlop?
Okres wydłużający urlop rodzicielski stanowi iloczyn liczby tygodni, przez jaką łączysz korzystanie z urlopu z wykonywaniem pracy i wymiaru czasu pracy wykonywanej w trakcie korzystania z tego urlopu.
Przykład:
Wniosek o łączenie 32 tygodni urlopu rodzicielskiego z pracą na ½ etatu.
32 x ½ = 16 tygodni (okres wydłużenia)
Standardowy urlop rodzicielski 32 tygodnie łączysz z pracą na ½ etatu, po tym czasie korzystasz z 16 tygodni urlopu rodzicielskiego, który powstał z proporcjonalnego wydłużenia.
Jeśli powstała w wyniku proporcjonalnego wydłużenia wymiaru urlopu rodzicielskiego część tego urlopu nie odpowiada wielokrotności tygodnia, jest ona udzielana w dniach. Niepełny dzień się pomija.
Przykład:
11 tygodni urlopu rodzicielskiego łączonego z pracą na ¼ etatu
11 x ¼ = 2,75 tygodnia (okres wydłużenia)
7 dni x 0,75 tygodnia = 5,25 dnia
pomijamy niepełny dzień, więc okres wydłużenia to 2 tygodnie i 5 dni.
Praca podczas wydłużonego okresu urlopu rodzicielskiego
Jeśli chcesz, możesz również łączyć pracę na część etatu z tą częścią urlopu rodzicielskiego, która powstała w wyniku jego proporcjonalnego wydłużenia. Możesz pracować maksymalnie na ½ etatu.
W takim przypadku długość wydłużonego urlopu oblicza się nieco inaczej:
Dzielimy czas tej dodatkowej części urlopu przez różnicę między 1 a wymiarem etatu, w którym będziesz pracować podczas tej wydłużonej części urlopu rodzicielskiego.
Przykład:
32 tygodnie urlopu rodzicielskiego łączonego z pracą na ½ etatu, wydłużony okres urlopu rodzicielskiego również będzie łączony z pracą na ¼ etatu.
32 x ½ = 16
16 : ( 1 – ¼ ) = 21,333
7 dni x 0,333 = 2,331 – niepełne dni pomijamy więc pozostają 2 dni,
łącznie: 32 tygodnie + 21 tygodni 2 dni = 53 tygodnie i 2 dni.
Przez 32 tygodnie łączysz urlop rodzicielski z pracą na ½ etatu następnie przez 21 tygodni i 2 dni łączysz urlop z pracą na ¼ etatu.
Łączyć urlop rodzicielski z pracą na max ½ etatu mogą jednocześnie oboje rodziców – pracowników. Wszystko oczywiście z zachowaniem limitów długości urlopu rodzicielskiego.
Przykład:
Matka i ojciec chcą jednocześnie korzystać z urlopu rodzicielskiego i łączyć go z wykonywaniem pracy na ½ etatu u pracodawcy, który im tego urlopu udzielił. Matka zawnioskowała o 21 tygodni urlopu a ojciec o 20 tygodni. Podczas wydłużonego proporcjonalnie okresu urlopu rodzicielskiego również chcą pracować na ½ etatu.
Urlop rodzicielski matki:
21 x ½ = 10,5 tygodnia
10,5 : (1 – 1/2) = 21 tygodni
21 + 21 = 42 tygodnie
Urlop rodzicielski ojca:
20 x ½ = 10 tygodni
10 : (1 – 1/2) = 20
20 + 20 = 40 tygodni
Łącznie oboje rodziców wykorzystają 82 tygodnie urlopu rodzicielskiego czyli maksymalną długość przewidzianą przepisami Kodeksu pracy. Podczas całego okresu urlopu będą świadczyć pracę na ½ etatu dla swojego pracodawcy, który im tego urlopu udzielił.
Wniosek o łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą
Jeśli już się zdecydujesz na łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą, złóż swojemu pracodawcy wniosek w formie papierowej lub elektronicznej na minimum 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek, jeśli oczywiście organizacja pracy oraz wykonywana przez Ciebie praca na to pozwoli. Wniosek o łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą można złożyć przed jego rozpoczęciem lub w jego trakcie. Jeśli złożysz go w trakcie urlopu, nie będzie to miało wpływu na liczbę części udzielonego już urlopu. Jeśli pracodawca nie zgodzi się na łączenie urlopu z pracą, o przyczynie odmowy informuje Cię w formie papierowej lub elektronicznej w ciągu 7 dni od dnia otrzymania wniosku.
Zgodnie z §15 Rozporządzenia [1] wniosek o łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą musi zawierać:
- Twoje imię i nazwisko
- określenie wymiaru czasu pracy w jakim zamierzasz pracować
- okres, w którym zamierzasz łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego lub jego części z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy
- Twoje oświadczenie o zamiarze łączenia części urlopu rodzicielskiego powstałej w wyniku proporcjonalnego wydłużenia tego urlopu z pracą w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, z określeniem wymiaru czasu pracy, albo o braku takiego zamiaru.
Pamiętaj! To, że podczas urlopu rodzicielskiego pracujesz na część etatu nie oznacza, że faktycznie zmienił się wymiar Twojego etatu jaki wynika z umowy o pracę.
[1] Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8.05.2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz.U.2023.937)
