Uzupełniający urlop macierzyński to coś, z czego z pewnością będą zadowoleni świeżo upieczeni rodzice. Urodzenie dziecka to niezwykłe wydarzenie w życiu każdej kobiety. To chwila, w której wszystko się zmienia i wywraca do góry nogami. Jest to też bez wątpienia ogromny wysiłek fizyczny, po którym organizm kobiety potrzebuje czasu na regenerację. Dlatego właśnie przepisy Kodeksu pracy przewidują szczególną ochronę dla takich kobiet w postaci obowiązkowego urlopu macierzyńskiego. Przepisy szczegółowo regulują jego zasady, jednocześnie zapewniając kobietom ochronę ich zatrudnienia.
W tym artykule przyglądam się bliżej nowemu rozwiązaniu, które weszło w życie 19 marca 2025 roku. Uzupełniający urlop macierzyński, to o nim mowa. Jeśli ciekawi Cię komu przysługuje nowy urlop i w jaki sposób można się o niego ubiegać, zapraszam do lektury.
Skąd idea uzupełniającego urlopu macierzyńskiego?
Dodatkowy urlop macierzyński, jest wynikiem postulatów rodziców dzieci, zarówno tych urodzonych przed terminem jak i tych urodzonych w terminie. Znaczenie ma tutaj jednak pobyt tych dzieci w szpitalu zaraz po narodzinach lub krótko po nich.
Do zapisów Kodeksu pracy (dalej: K.p.) został dodany nowy przepis. Umożliwia on wspomnianym wyżej rodzicom skorzystanie z dodatkowych dni wolnych od pracy czyli z tzw. uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.
Długość uzupełniającego urlopu macierzyńskiego
Długość uzupełniającego urlopu macierzyńskiego zależy od kilku kwestii. Po pierwsze w jakim terminie nastąpi poród oraz/lub od tego jaką masę urodzeniową będzie miało nowo narodzone. Po drugie od tego, jaki czas spędzi ono w szpitalu.
Poród przed 28. tygodniem ciąży lub z masą urodzeniową dziecka poniżej 1000 g
Art. 1802 §1 K.p. Pracownica albo pracownik – ojciec wychowujący dziecko ma prawo bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego – w przypadku urodzenia dziecka:
1) przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15. tygodnia po porodzie;
Czyli, jeśli poród nastąpił przed 28 tygodniem ciąży lub waga dziecka nie przekroczyła 1000 g i dziecko po narodzinach przebywa w szpitalu, to za każdy tydzień tego pobytu rodzice będą mogli skorzystać z dodatkowego tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. Maksymalnie jednak do 15 tygodni licząc od narodzin dziecka.
Przykład 1:
Pracownica urodziła dziecko przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży. Od dnia urodzenia dziecko przebywało w szpitalu przez 18 tygodni.
Po 20 tygodniach urlopu macierzyńskiego, matka dziecka lub pracownik – ojciec dziecka może skorzystać z maksymalnego okresu uzupełniającego urlopu macierzyńskiego tj. 15 tygodni.
Przykład 2:
Pracownica urodziła dziecko w 30 tygodniu ciąży z masą urodzeniową dziecka 900 g. Od dnia urodzenia dziecko przebywało w szpitalu przez 12 tygodni.
Po 20 tygodniach urlopu macierzyńskiego, pracownica – matka dziecka lub pracownik – ojciec dziecka może skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego w wymiarze 12 tygodni.
Poród pomiędzy 28. a 37. tygodniem ciąży i masą urodzeniową większą niż 1000 g
Art. 1802 §1 K.p. […]
2) po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie;
Z tego przepisu wynika, że jeśli spełnione są dwa warunki – poród między 28 a 37 tygodniem ciąży oraz waga dziecka przekroczy 1000 g, to pracownicy – rodzice dziecka będą mogli skorzystać za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu z dodatkowego tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, jednak maksymalnie do 8 tygodni licząc od dnia narodzin dziecka.
Przykład:
Pracownica urodziła dziecko w 30 tygodniu ciąży z masą urodzeniową 1500 g. Dziecko od urodzenia przebywa w szpitalu przez okres 13 tygodni.
Po 20 tygodniach urlopu macierzyńskiego, pracownica – matka dziecka lub pracownik – ojciec dziecka może skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego w maksymalnym wymiarze tj. 8 tygodni.
Poród po 37 tygodniu ciąży
Art. 1802 §1 K.p. […]
3) po ukończeniu 37. tygodnia ciąży i jego pobytu w szpitalu, pod warunkiem że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie.
Ten fragment przepisu dotyczy sytuacji, gdy poród nastąpił po 37 tygodniu ciąży, natomiast nie ma znaczenia masa urodzeniowa dziecka. Ważne jest aby pobyt dziecka w szpitalu trwał co najmniej 2 dni z rzędu a pierwszy z tych dni przypadł w okresie od 5. dnia do 8. tygodnia po porodzie.
Przykład:
Pracownica urodziła dziecko w 39 tygodniu ciąży. Dziecko trafiło do szpitala po 4 tygodniach od porodu. Przebywało w nim przez 3 tygodnie.
Po wykorzystaniu 20 tygodni urlopu macierzyńskiego, pracownica – matka dziecka lub pracownik – ojciec dziecka może skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego w wymiarze 3 tygodni. Pobyt w szpitalu to były co najmniej 2 kolejne dni i przypadł on w okresie od 5. dnia do 8. tygodnia po porodzie.
Poród mnogi a uzupełniający urlop macierzyński
Może się zdarzyć, że na świat przyjdzie jednocześnie więcej niż jedno dziecko, oczywiście każde z inną wagą urodzeniową oraz każde może wymagać innej opieki medycznej. Wtedy postępujemy zgodnie z przepisem:
Art. 1802 §2 K.p. W przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego należy uwzględnić wagę dziecka o najniższej masie urodzeniowej oraz okres pobytu w szpitalu dziecka najdłużej hospitalizowanego.
Przykład:
Pracownica urodziła dwójkę dzieci w 30 tygodniu ciąży. Pierwsze z nich ważyło 900 g., drugie 1200 g. Od samego porodu dzieci przebywały w szpitalu przez 10 tygodni.
Drugie dziecko “wpisuje” się w Art. 1802 §1 pkt. 2 a pierwsze dziecko “wpisuje” się w Art. 1802 §1 pkt. 1. Dla pracownicy korzystniej będzie skorzystać z Art. 1802 §1 pkt. 1, wtedy po wykorzystaniu 20 tygodni urlopu macierzyńskiego, pracownica – matka dziecka lub pracownik – ojciec dziecka może skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego w wymiarze 10 tygodni.
Gdyby miała skorzystać z 1802 §1 pkt. 2, uzupełniający urlop rodzicielski wyniósłby 8 tygodni.
Sumowanie pobytów dziecka w szpitalu a uzupełniający urlop macierzyński
Nowe przepisy dają możliwość sumowania wszystkich pobytów dziecka w szpitalu, w zależności od tego, z którego przepisu rodzice będą korzystać, odpowiednio do upływu 8. lub 15. tygodnia po porodzie.
Art. 1802 §3 K.p. Przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego okresy pobytu dziecka w szpitalu do upływu odpowiednio 8. albo 15. tygodnia po porodzie sumuje się. Niepełny tydzień zaokrągla się w górę do pełnego tygodnia.
Przykład 1:
Pracownica urodziła dziecko 11 maja 2025 w 38 tygodniu ciąży. Zastosowanie ma tutaj Art. 1802 §1 pkt. 3 K.p. Dziecko kilkukrotnie przebywało w szpitalu:
- od 11.05.2025 do 28.05.2025 – łącznie 18 dni, w tym od 5-go dnia po porodzie 14 dni
- od 10.06.2025 do 30.06.2025 – łącznie 21 dni.
Okres 8 tygodni po porodzie mija 5.07.2025, więc oba pobyty w szpitalu mogą być wzięte pod uwagę do wyliczenia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. W tym przypadku wyniesie on 35 dni czyli 5 tygodni.
Przykład 2:
Pracownica urodziła dziecko 10 kwietnia 2025 w 26 tygodniu ciąży. Masa urodzeniowa dziecka to 1200 g. Zastosowanie w tym przypadku ma Art. 1802 §1 pkt. 1 K.p. Dziecko przebywało w szpitalu:
- od 10.04.2025 do 30.04.2025, łącznie 21 dni
- od 20.05.2025 do 25.05.2025, łącznie 6 dni
- od 20.07.2025 do 31.07.2025, łącznie 12 dni.
W tym przypadku, 15 tydzień po porodzie mija 23.07.2025. W tym okresie dziecko przebywało łącznie w szpitalu przez okres
21 dni (10-30.04) + 6 dni (20-25.05) + 4 dni (20-23.07) = 31 dni, w związku z tym uzupełniający urlop macierzyński, po zaokrągleniu niepełnego tygodnia będzie wynosił 5 tygodni (31:7=4,43).
Wniosek o uzupełniający urlop macierzyński
Aby skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, tym razem odwrotnie niż jest to w przypadku standardowego urlopu macierzyńskiego, musisz złożyć wniosek do swojego pracodawcy o udzielenie takiego urlopu.
Art. 1802 §4 K.p. Uzupełniający urlop macierzyński jest udzielany jednorazowo na wniosek składany w postaci papierowej lub elektronicznej przez pracownicę albo pracownika – ojca wychowującego dziecko w terminie nie krótszym niż 21 dni przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek.
We wniosku wskazujesz termin zakończenia urlopu macierzyńskiego oraz okres przez jaki będziesz przebywał na uzupełniającym urlopie macierzyńskim.
Do wniosku dołącz:
- zaświadczenie wydane przez szpital, w którym przebywało dziecko o
- okresie pobytu dziecka w szpitalu
- urodzeniu dziecka:
- przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g
- po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g
- po ukończeniu 37. tygodnia ciąży
- Oświadczenie o braku zamiaru korzystania z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przez drugiego z rodziców.
Czy możesz podzielić się urlopem z drugim rodzicem?
Uzupełniający urlop macierzyński musi zostać wykorzystany bezpośrednio po 20 tygodniach urlopu macierzyńskiego. Udzielany jest on w jednej części, tak więc jeśli nie wykorzystasz od razu całości przysługującego Ci uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, pozostała jego część przepadnie. W związku z tym, uzupełniającego urlopu macierzyńskiego nie można dzielić pomiędzy rodziców. Nie mniej jednak istnieją pewne wyjątki, w których drugi rodzic dziecka może przejąć część uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. Więcej na ten temat możesz przeczytać tutaj.
Przepisy przejściowe
Z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego mogą skorzystać ci pracownicy, którzy w dniu wejścia ustawy w życie tj. 19.03.2025 są uprawnieni do korzystania lub korzystają z urlopu macierzyńskiego.
Podsumowanie
Nowe przepisy to bez wątpienia ważna zmiana dla rodziców borykających się z trudnościami zdrowotnymi swoich nowo narodzonych dzieci. Dają one im szansę na dłuższą opiekę i dłuższy czas na adaptację do nowej oraz wymagającej sytuacji.
Jeśli i Twoje dziecko wymagało hospitalizacji po narodzinach i nie jesteś pewna/pewien czy możesz skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, zostaw komentarz lub skontaktuj się ze mną bezpośrednio.
