Czy możliwe jest zwolnienie dyscyplinarne za niewłaściwe wykorzystywanie L4? Pytanie to pada niezwykle często, zarówno na forach pracodawców jak i forach kadrowych. W niniejszym artykule przyglądam się bliżej temu, co w tej kwestii mówią przepisy.
Statystyka o nadużyciach na L4
W 2024 roku firma Conperio, zajmująca się problematyką absencji chorobowej przeprowadziła badania dotyczące nadużyć na L4. Z ich raportu wynika, że 34% z 30 000 skontrolowanych zwolnień lekarskich były wykorzystywane w niewłaściwy sposób. Zwracają oni uwagę na wzrost jednodniowych zwolnień przypadających w piątki i poniedziałki, co ich zdaniem może świadczyć o próbach przedłużenia przez pracowników weekendów.
Analizowana sytuacja
Pracownik przebywa na zwolnieniu chorobowym z powodu urazu kręgosłupa. Pracodawca dowiaduje się m.in. z social mediów pracownika, że ten podczas zwolnienia chorobowego remontuje swoje mieszkanie. Pracodawca potraktował to jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i rozwiązał umowę o pracę z tym pracownikiem stosując tzw. dyscyplinarkę. Powołując się na art. 52 § 1 pkt. 1 Kodeksu pracy (dalej: K.p.)
Jakie zagrożenia czyhają na pracownika?
- utrata prawa do wynagrodzenia chorobowego
- utrata prawa do zasiłku chorobowego
- utrata pracy
Zwolnienie dyscyplinarne pracownika – kiedy jest dopuszczalne?
Zwolnienie dyscyplinarne pracownika dopuszczalne jest jedynie w następujących sytuacjach:
- jeśli pracownik dopuści się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych,
- jeśli pracownik w czasie trwania umowy o pracę popełni przestępstwo, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, pod warunkiem, że przestępstwo to jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
- jeśli pracownik z przyczyn przez siebie zawinionych utraci uprawnienia konieczne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Jest to katalog zamknięty. Oznacza to, że pracodawca nie może zwolnić pracownika w trybie dyscyplinarnym, jeśli nie wystąpi przynajmniej jeden z powyższych przypadków.
Jeśli chcesz się dowiedzieć w jaki sposób Ty jako pracownik możesz rozwiązać umowę o pracę, tak aby dochować wszelkich formalności sprawdź tutaj.
Obowiązki pracownicze
Katalog obowiązków pracowniczych znajdziemy w art. 100 K.p. Brzmi on następująco:
“Art. 100. [Podstawowe obowiązki pracownika]
§ 1. Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.
§ 2. Pracownik jest obowiązany w szczególności:
- przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy;
- przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku;
- przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych;
- dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę;
- przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach;
- przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.”
Tak więc, podstawowym obowiązkiem pracownika jest wykonywanie pracy sumiennie i starannie. Jeśli pracownik bierze zwolnienie chorobowe, to powinien wykorzystywać to zwolnienie zgodnie z jego przeznaczeniem czyli powinien starać się dojść do zdrowia. Wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem nie dość, że naraża go na zwolnienie z pracy to dodatkowo na utratę wynagrodzenia chorobowego oraz zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Mówi o tym art. 92 § 3 pkt. 2 K.p. oraz art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
O czym musi pamiętać pracodawca zwalniając pracownika dyscyplinarnie podczas zwolnienia chorobowego?
- Zebranie dowodów – zrzuty ekranu, świadkowie, nagrania;
- Niezwłoczność działania – rozwiązanie umowy nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie tej umowy;
- Konsultacja ze związkiem zawodowym – jeśli taka w zakładzie funkcjonuje;
- Dokładne uzasadnienie przyczyny zwolnienia – z powołaniem się na konkretne fakty i dowody.
Najczęściej popełniane błędy przez pracodawcę
- Brak dowodów – opieranie się jedynie na pogłoskach, plotkach;
- Naruszenie terminu 1 miesiąca, o którym powyżej;
- Brak konsultacji ze związkami zawodowymi;
- Nieprecyzyjne uzasadnienie rozwiązania umowy, zbyt ogólnikowe;
- Nieprzeprowadzenie rozmowy wyjaśniającej z pracownikiem;
- Niezachowanie formy pisemnej rozwiązania umowy o pracę;
- Brak pouczenia w rozwiązaniu umowy o możliwości odwołania się od niego do sądu pracy;
- Zły sposób dostarczenia rozwiązania umowy pracownikowi – brak potwierdzenia odbioru dokumentu.
Chcesz wiedzieć więcej o prawidłowym rozwiązywaniu umów o pracę sprawdź ten artykuł.
Podsumowanie
Zwolnienie dyscyplinarne podczas zwolnienia chorobowego jest możliwe, jednak wymaga zachowania ostrożności i rozeznania w przepisach. Niestety w takich przypadkach łatwo o pochopne decyzje pod wpływem emocji. Podstawą jest wykazanie, że pracownik wykorzystuje to zwolnienie niezgodnie z jego przeznaczeniem i świadczy to o jego nagannej postawie. Każda sytuacja jest indywidualna i zawsze należy poznać wszystkie szczegóły.
Tak więc jeśli jesteś pracownikiem i planujesz remont w trakcie chorobowego, przestrzegam przed takim działaniem. Jeśli jesteś pracodawcą i często borykasz się z pracownikami nadużywającymi zwolnień chorobowych miej świadomość, że nie jest to właściwe zachowanie i przepisy w tej sytuacji stoją po Twojej stronie.
