Czy pracodawca może zmusić mnie do urlopu wypoczynkowego?

To pytanie pojawia się bardzo często, szczególnie pod koniec roku, gdy okazuje się, że pracownicy mają dużo zaległego urlopu do wykorzystania, a pracodawca obawia się, że w kolejnym roku może nie być możliwości jego udzielenia.

O tym, że przysługują Ci dni wolne od pracy, czyli urlop wypoczynkowy, mówi art. 152 Kodeksu pracy (dalej: k.p.). Dodatkowo zawarto tam informację, że nie możesz zrzec się prawa do tego urlopu. Z kolei art. 161 k.p. stanowi, że pracodawca ma obowiązek udzielić Ci urlopu w roku kalendarzowym, w którym nabyłeś do niego prawo. Oznacza to, że jeśli na dany rok przysługuje Ci np. 26 dni urlopu, to nabywasz do niego prawo z dniem 1 stycznia i powinieneś wykorzystać go do 31 grudnia tego samego roku.

Jak ustala się terminy urlopów?

O sposobie udzielania urlopu wypoczynkowego mówią art. 163–166 k.p. Zgodnie z tymi przepisami na początku nowego roku (lub nawet wcześniej) powinien zostać sporządzony plan urlopów na kolejny rok. Plan ten uwzględnia zarówno urlopy zaległe, jak i przyszłe, z wyłączeniem urlopu na żądanie (4 dni). Plan ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników oraz konieczność zapewnienia normalnego toku pracy zakładu.

Ważne: Wnioski pracowników nie są dla pracodawcy wiążące. Natomiast terminy ustalone w planie są obowiązujące zarówno dla pracodawcy, jak i dla pracowników. Przyczyny przesunięcia zaplanowanego urlopu określa k.p. w art. 164 i 165.

Plan urlopu powinien zostać podany pracownikom do wiadomości w przyjęty w zakładzie sposób, np. przez wywieszenie na tablicy ogłoszeń lub udostępnienie w dziale kadr.

Co w przypadku, gdy pracodawca nie stosuje planów urlopowych?

Jeśli pracodawca nie wprowadzi planu urlopów, powinien indywidualnie ustalić z Tobą terminy wykorzystania urlopu. Ważne jest, aby obie strony działały w dobrej wierze, uwzględniając zarówno potrzeby pracownika, jak i konieczność zapewnienia normalnego funkcjonowania firmy.

Czym jest urlop zaległy?

Zdarza się, że z różnych przyczyn (np. przesunięcia lub odwołania urlopu) nie wykorzystasz całego urlopu w danym roku kalendarzowym. Taki niewykorzystany urlop staje się urlopem zaległym, który powinien zostać Ci udzielony najpóźniej do 30 września kolejnego roku.

Konsekwencje dla pracodawcy: Niewywiązanie się przez pracodawcę z tego obowiązku stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika i naraża go na karę finansową nałożoną przez Państwową Inspekcję Pracy. Grzywna za takie wykroczenie wynosi od 1 000 zł do 30 000 zł.

Pracodawca jest zobowiązany kontrolować wykorzystanie urlopów przez swoich pracowników oraz podejmować działania zapobiegające powstawaniu zaległych urlopów.

Jeżeli masz zarówno urlop zaległy, jak i bieżący, pracodawca może poprosić Cię o złożenie wniosków urlopowych. Jeśli tego nie zrobisz w określonym przez niego terminie, pracodawca ma prawo samodzielnie ustalić termin wykorzystania Twojego urlopu. Dotyczy to szczególnie urlopów zaległych, które powinny być wykorzystane w pierwszej kolejności.

Wyrok Sądu Najwyższego

Warto wspomnieć o wyroku Sądu Najwyższego z 24 stycznia 2006 r. (sygn. akt I PK 124/05). Orzeczenie to podkreśla znaczenie przepisów k.p., które zobowiązują pracodawcę do udzielenia urlopu w odpowiednim roku i wymiarze. Jednocześnie wyrok wskazuje, że pracownik nie może zrzec się tego prawa ani odmówić wykorzystania urlopu, jeżeli został on ustalony zgodnie z przepisami.

Podsumowanie

Mam nadzieję, że powyższe informacje rozwiewają wszelkie wątpliwości. Jeżeli masz dodatkowe pytania dotyczące urlopów wypoczynkowych, zapraszam do pozostawienia komentarza!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *